Η αποβολή κατά το 1ο τρίμηνο της εγκυμοσύνης είναι η πιο συνηθισμένη μορφή περιγεννητικής απώλειας. Είναι συνήθως «κρυφή», «σιωπηλή», δεν βλέπει το φως. Συχνά δεν έχει ανακοινωθεί καν η εγκυμοσύνη στο κοντινό περιβάλλον, και ακόμα πιο συχνά παραγνωρίζεται, αφήνοντας τις γυναίκες και τα ζευγάρια μόνα και αστήριχτα.
Η απώλεια αυτή εγείρει θρήνο, ακόμα και αν δεν αφορά τον θάνατο ενός ανθρώπου που γνωρίσαμε ή συναναστραφήκαμε. Είναι πιο «απατηλή» γιατί δεν την συνοδεύουν αναμνήσεις, κοινές εμπειρίες με άλλους ανθρώπους, ένα τελετουργικό αποχαιρετισμού. Επίσης, αφορά την απώλεια ενός μωρού του οποίου η ταυτότητα ήταν ακόμα ‘θολή’ κάνοντας την αποσιώπηση ακόμα πιο πιθανή, αφήνοντας ανεπεξέργαστο έναν θρήνο να παίρνει τις δικές του διαστάσεις.
Ωστόσο, η πρόοδος της επιστήμης και η δυνατότητα της απεικόνισης του εμβρύου ήδη μετά την 8η βδομάδα, «επιταχύνει», σε σχέση με το παρελθόν, την βίωσή του ως ξεχωριστή ύπαρξη και ενδυναμώνει τον δεσμό εγκύου μητέρας και μωρού. Όταν χάνεται μια εγκυμοσύνη τόσο νωρίς, οι γυναίκες αναφέρονται σε αυτήν ως η ‘απώλεια του μωρού’ τους ή λίγες βδομάδες μετά αναφέρονται σε αυτήν και με το φύλου του μωρού.
Τι χάνεται, όμως, μαζί με το μωρό;
Με την αποβολή δε χάνεται μόνον το μωρό μιας γυναίκας. Χάνεται το αίσθημα παντοδυναμίας, η εμπιστοσύνη στο σώμα, στην ζωή. Πλήττεται η γυναικεία της ταυτότητα, το αίσθημα αυτο-αξίας και προσωπικής επάρκειας. Αποτελεί μια αναστολή στην ψυχοσυναισθηματική εξέλιξη στην ενήλικη ζωή, το ζευγάρι αποξενώνεται, για λίγο ή πολύ, από την ομάδα των συνομηλίκων – κάποιες φορές ήδη γονιών – και κυρίως απομακρύνεται από το σχέδιο ζωής και το όραμα που είχε για το μέλλον. Επηρεάζει, λοιπόν, το πώς νιώθει ο καθένας ξεχωριστά τον εαυτό του, πώς βιώνουν την σχέση τους αλλά και πώς «συστήνονται» στο οικογενειακό και κοινωνικό πλαίσιο όπου ζουν.
Αν και κάθε απώλεια είναι μοναδική και ένα διαφορετικό μονοπάτι περπατάει κάθε άνθρωπος, ο θρήνος που εγείρεται έχει κάποια κοινά χαρακτηριστικά: είναι έντονος και εκδηλώνεται με συναισθήματα λύπης, θυμού, σοκ, δυσπιστίας, άγχους, ντροπής, ενοχής που βιώνονται σε κύματα, με τρόπο μοναδικό για τον καθένα. Ο θρήνος αυτός είναι ‘προδρομικός’ γιατί αφορά μεν την σύντομη εμβρυική ζωή ενός μωρού, αλλά περισσότερο μια ευχή, μια φαντασίωση για ένα μέλλον που δεν ήρθε, εντείνοντας το αίσθημα ανεπάρκειας. Τα ζευγάρια χρειάζονται χρόνο για να αναγνωρίσουν την απώλεια, να θρηνήσουν για αυτήν και στην συνέχεια να εμπλακούν στην πρόκληση μιας νέας εγκυμοσύνης. Έχοντας ‘συναντηθεί’ ξανά συναισθηματικά αλλά και ερωτικά. Όταν συμβαίνει μια αποβολή, αμέσως αλλάζει η αναπαραγωγική ιστορία όπως ο καθένας την είχε στο μυαλό του. Η ιστορία αυτή έχει τις ρίζες της βαθιά στην παιδική ηλικία και εξελίσσεται στην ενήλικη ζωή, όποια απόφαση περί γονεϊκότητας κι αν έχει πάρει κανείς. Είναι μια αφήγηση που έχει δημιουργηθεί εν πολλοίς ασυνείδητα και αποτελεί μέρος της ενήλικης ταυτότητας ενός ανθρώπου. Πέρα από το αν θέλουμε να γίνουμε ή όχι γονείς, όλοι έχουμε μια ιδέα για το πώς θα είμασταν! Ακόμα και αν δεν έχουμε μια αφήγηση, έχουμε μια εικόνα που ‘αφηγείται’, σαν μια φανταστική φωτογραφία από το μέλλον μας με παιδιά.
Οι ελπίδες και τα όνειρα της δημιουργίας μιας οικογένειας με παιδιά αποτελεί ένα σημαντικό μέρος της αναπαραγωγικής ιστορίας ενός ζευγαριού. Όταν συναντώ τους ανθρώπους που έχουν βιώσει μια αποβολή, βρίσκονται στην προσπάθεια να γίνει μέρος του υφαντού της ιστορίας τους αυτή η απώλεια. Βρίσκονται στα μεσαία κεφάλαια αυτής της ιστορίας όπου βιώνεται η ανατροπή και ο πόνος.. Αυτό, όμως, δεν είναι το τέλος της ιστορίας τους, είναι μόνον ένα κεφάλαιο το οποίο, βέβαια, δεν ήθελαν να έχει γραφτεί.
Όμως η ιστορία δεν τελειώνει εδώ και μπορεί πάντα ένας άνθρωπος να επιλέξει το τέλος που επιθυμεί…
